Licht is niet alleen belangrijk voor een goed zicht, maar heeft eveneens invloed op verschillende functies van het lichaam. Voldoende daglicht heeft een positief effect op de gezondheid, concentratie, alertheid, dag- en nachtritme en voorkomt eventuele somberheid of depressie.
De lichtsterkte wordt uitgedrukt in de eenheid lux. Per dag is een uurtje blootgesteld zijn aan 10.000 lux over het algemeen genoeg. Een zonnige dag is goed voor 100.000 lux, een bewolkte dag geeft nog altijd 10.000 lux in de buitenlucht.
Met voldoende en soms extra licht kan je de persoon met dementie helpen om de dag als dag te ervaren. Gedempt licht in de avond helpt de persoon beseffen dat de dag voorbij is en dat het tijd is om te gaan slapen. Uit verschillende onderzoeken blijkt dat bij mensen met dementie die aan veel licht (1000 – 1500 lux) zijn blootgesteld de achteruitgang van het oriëntatievermogen en geheugen vermindert. De verschijnselen van depressie nemen af en hun dagelijkse zelfredzaamheid blijft langer bijvoorbeeld het smeren van de boterhammen.
Ook zonder een dure daglichtinstallatie kun je veel doen aan het licht in huis. Enkele tips die het bioritme van de persoon met dementie kunnen ondersteunen zijn:
- Iedere dag een uurtje naar buiten gaan.
- Maak je favoriete plek waar het meeste daglicht binnen komt in huis.
- Zet de persoon met het gezicht naar het daglicht, niet met de rug.
- Let bij de aanschaf van de lampen in huis naast de lichtsterkte ook op de kleur van de lamp. Aan de kleur van het licht herkent het lichaam de seizoenen en het tijdstip van de dag.
- Gebruik extra licht (tussen 1000 en 1500 lux) waar het nodig is, bijvoorbeeld boven de eettafel, leeshoekje, in de keuken.
- Zorg voor gelijkmatig lamplicht door kappen te gebruiken en het licht naar boven te laten schijnen in plaats van naar beneden.
- Met een dimmer kan je zorgen voor licht dat past bij het tijdstip van de dag.
- Maak met licht een oriënterende omgeving door ’s nachts het licht te laten branden in het toilet of een lichtroute te maken naar het toilet.
Kleur
Er zijn veel theorieën over welke kleuren het meest geschikt zijn voor mensen met dementie. Pasteltinten hebben de eigenschap rust te scheppen. Felle kleuren als rood (warm) en blauw (koud) kunnen activeren en geven prikkels die je weliswaar beperkt en bewust kunt inzetten, maar niet geschikt zijn om rust te creëren. Alternatief is het aanbrengen van contrast in kleuren is van belang. Dementie kan namelijk invloed hebben op hoe mensen het verschil tussen kleuren zien. Gebruik dan ook heldere en contrasterende kleuren. Denk hier bijvoorbeeld aan een lichtschakelaar in contrasterend kleur ten opzichte van de achtergrond. Een bord, glas en bestek in een contrasterende kleur t.o.v. de tafel wordt sneller herkend en bevordert de eetlust. In badkamers wordt veel wit gebruikt. Dit kan voor mensen met dementie verwarrend werken. Het aanbrengen van kleurcontrasten werkt vaak goed, bijvoorbeeld met gekleurde tegels bij de wasbak en het toilet.
Kleur kan ingezet worden om zich beter te oriënteren. De kleur van de vloer, vooral op trappen contrasteren best met de muren. Het schilderen van een plint in een contrasterend kleur kan de persoon helpen te onderscheiden waar de wanden eindigen en de vloer begint. Gekleurde strips op treden zal helpen om trappen te herkennen.
Ook het kleurenspectrum verkleint bij mensen met dementie. Koude kleuren zoals blauw, groen en paars zijn moeilijker te onderscheiden dan warme kleuren zoals rood, geel en oranje. Een kleurcodering waarin blauw naast paars gezet wordt doe je beter niet. Wanneer het belangrijk is voor de veiligheid om items te laten opvallen, wordt aangeraden om rood te gebruiken. Het is echter niet aangewezen om alle objecten rood te verven. Er moeten duidelijke overeenkomsten zijn tussen kleur en de functie.
Daarnaast kan een te druk patroon in tafelkleed, behang, gordijnen, vloeren,… leiden tot interpretatie- en evenwichtsproblemen, verwarring of onrust veroorzaken.
Vraag raad aan een ergotherapeut.
terug
